Φτιάξε τον δικό σου δίσκο βινυλίου

Η γενιά του i-Pod ανακαλύπτει τα βινύλια και ο Γιάννης Μελίκογλου εξηγεί στο ough! πώς μπορείς να κόψεις τον δικό σου δίσκο βινυλίου στην Αθήνα.

Δεν είναι να απορεί κανείς γιατί η ακρόαση της μουσικής έχει μετατραπεί σε μία βαρετή διαδικασία -από ιεροτελεστία που ήταν παλιότερα. Όταν έπιανες στα χέρια σου το βινύλιο και πρόσεχες κάθε λεπτομέρεια του εξωφύλλου, το artwork, ακόμα και το σχήμα από τα αυλάκια και τα μηνύματα που ήταν γραμμένα στο περιθώριο δεν σε ένοιαζε και τόσο η ποιότητα του ήχου, ή αν άκουγες όλες τις «ψηλές» ή τις «χαμηλές». Παλιότερα (πριν τα μέσα των 90s) η ιεροτελεστία περιελάμβανε και μαζική ακρόαση με φίλους, βραδιές συζητήσεων για τη μουσική (και ειδικά τον συγκεκριμένο δίσκο), ανταλλαγές βινυλίων και τσακωμούς για την φθορά που προκαλούσε το απανωτό παίξιμο (ξέρω ένα σωρό φιλίες που έχουν χαλάσει για αυτόν ακριβώς το λόγο). Τώρα, το πολύ-πολύ να στείλεις ένα λινκ με mail που πολύ πιθανόν να μην κατεβάσει κανείς, επειδή δεν έχει ούτε διάθεση, ούτε χρόνο.
Το βινύλιο μπορεί να μην είναι το κυρίαρχο μέσο στον τρόπο που κυκλοφορεί πια η μουσική, εξακολουθεί όμως να είναι το πιο ισχυρό φετίχ και με τους πιο φανατικούς φίλους. Παζάρια δίσκων εξακολουθούν να γίνονται, βινύλια αλλάζουν χέρια για χιλιάδες ευρώ, εξακολουθούν να φτιάχνονται εξώφυλλα-έργα τέχνης και μια ολόκληρη γενιά που γεννήθηκε όταν είχε ήδη «εξαφανιστεί» είναι οι πιο πιστοί αγοραστές του. Κάποιοι είναι και αποκλειστικοί (είναι γεγονός ότι το βινύλιο πουλάει κυρίως σε νεαρές ηλικίες και μάλιστα αρκετοί δεν αγοράζουν μουσική με κανέναν άλλο τρόπο). Το βινύλιο είναι πρακτικό για πολλούς άλλους λόγους –όπως το θέτει και ο Gabriel Roth, ο συνιδρυτής της Daptone Records και μανιώδης οπαδός του βινυλίου: «Δεν μπορείς να στρίψεις έναν μπάφο σε mp3».
Ο Γιάννης Μελίκογλου –μουσικός και DJ- είναι επίσης φανατικός οπαδός του βινυλίου. Εκτός από αυτό, είναι και ο μόνος άνθρωπος που κόβει βινύλια στην Αθήνα, ένα-ένα, χειροποίητα, με μια διαδικασία που είναι μοναδική και εντυπωσιακή. Στο στούντιό του στο Παγκράτι, και μέσα σε μια παλιά αθηναϊκή αυλή με πορτοκαλιές και φτέρες, μας μίλησε για την εταιρία του με το πολύ πετυχημένο όνομα Revinyl, την οποία μόλις έφτιαξε, και δίνει τη δυνατότητα σε όποιον θέλει να κόψει το δικό του δίσκο, σε διάφορα μεγέθη και διάρκειες. Την ώρα που μας έδειχνε τον τρόπο που κόβει το βινύλιο, μας έλυσε και όλες τις απορίες:

Φωτο: Manteau Stam.

Γιατί βινύλιο; Δεν είναι πλέον για ανθρώπους που είναι κάπως «κολλημένοι»;
Είναι για ανθρώπους που το γουστάρουν. CD αγόρασα από το 90 μέχρι το 94, αλλά επειδή ακούω χιπ χοπ και κάνω scratch, το CD δεν μου έκανε, γιατί δεν μπορούσα να κάνω αυτά που ήθελα. Τότε δεν το έκανα για την ποιότητα ήχου, αλλά μετά μου ήρθε κι αυτό.

Υπάρχουν πολλοί που αγοράζουν βινύλιο χωρίς να έχουν πικάπ.
Είναι και μόδα το βινύλιο. Παίζει πολύ δήθεν σε οτιδήποτε είναι ακραίο ή σπάνιο. Επίσης, αν συγκρίνεις το τι πληρώνεις και τι παίρνεις με το βινύλιο και το CD, το CD είναι ένα τίποτα. Είναι μόνο για να διώχνει τα περιστέρια.

Πες μας ποια είναι η διαφορά στον ήχο του βινυλίου από του CD, για κάποιον που δεν ξέρει.
Γενικά στα αναλογικά ισχύει αυτό: το ελάττωμά τους γίνεται προτέρημα. Κάποιες υψηλές συχνότητες μετά τα 10.000 Hz λείπουν στο βινύλιο, κόβονται, κι αυτός ο περιορισμός κάνει τον ήχο πιο γλυκό, να μην πονούν τα αυτιά σου όταν ακούς ένα δίσκο δυνατά. Όταν κάνεις DJ set με βινύλια και παίζουν δυνατά δεν πονούν τα αυτιά σου, ενώ όταν παίζει CD στην ίδια ένταση δεν το αντέχεις.

Το βινύλιο είναι από τα λίγα αντικείμενα που δεν χάθηκαν, παρόλο που η τεχνολογία προχωράει κι έχουν ανακαλυφθεί ένα σωρό νέα μέσα να αποθηκεύεις μουσική. Ακόμα και το CD εξαφανίζεται, τα εργοστάσια που το παρασκεύαζαν σταμάτησαν την παραγωγή.
Έχουν βγει πάλι κι οι κασέτες. Παρήγγειλα κάποιες πρόσφατα.

Ελάχιστοι όμως έχουν κασετόφωνα, ενώ πικάπ πετυχαίνεις πιο εύκολα.
Αν βγάλεις όμως ένα άλμπουμ ή ένα EP σε κασέτα και δώσεις και το CD δώρο, που δεν στοιχίζει τίποτα, δεν υπάρχει πρόβλημα. Άλλωστε και στα βινύλια δίνουν συνήθως το CD μαζί, ή δίνουν κωδικό να κατεβάσεις ό,τι αγόρασες σε mp3. Κι εγώ αυτό έκανα με το άλμπουμ μου. Με δύο ευρώ έχεις βγάλει «γνήσιο» CD, τυπωμένο.

Πώς ξεκίνησες να φτιάχνεις τα δικά σου βινύλια; Πώς το σκέφτηκες;
Ξεκίνησα να δουλεύω ως ηλεκτρολόγος, δούλεψα για χρόνια και με κούρασε, επειδή δεν είχα προοπτικές εκεί. Παράτησα τη δουλειά και παράλληλα αρχίσαμε και το Meet Market με την Alison. Είχα μαζέψει κάποια λεφτά από τη δουλειά που έκανα και σκέφτηκα να κάνω κάτι που να έχει σχέση με αυτό που μου άρεσε, τη μουσική, και να είναι και χρήσιμο. Αποφάσισα να αρχίσω φτιάχνω βινύλια και να μάθω περισσότερα πράγματα πάνω σε αυτό. Για να φτιάχνω στην αρχή δίσκους για όσους ήθελαν να έχουν τη δουλειά τους γραμμένη σε βινύλιο, για μένα και για φίλους, και να μάθω περισσότερα στην πράξη, όχι από ντοκιμαντέρ και βιβλία.

Η διαδικασία ποια είναι -για να φτιάξεις έναν δίσκο βινυλίου;
Παίρνεις ένα μουσικό αρχείο, σε οποιαδήποτε μορφή, σε CD, wav, mp3, από κασέτα, μπομπίνα, από άλλο βινύλιο, το βάζεις στον υπολογιστή και το επεξεργάζεσαι [ουσιαστικά βγάζω κάποια πράγματα που δεν πρέπει να υπάρχουν] και βάζω το μπάσο στο κέντρο, μονοφωνικό, κανόνας στο βινύλιο, και μετά δουλεύω τις στάθμες και αρχίζω και κόβω το δίσκο.

Κάνεις και μάστερινγκ;
Ναι, όλα.

Και πόσο κοστίζει; Αν θέλει κανείς να έρθει να φτιάξει μόνο ένα.
Εξαρτάται από τη διάρκεια των κομματιών που θέλεις να γράψεις. Η διάρκεια εξαρτάται από το φορμάτ του βινυλίου. Υπάρχουν βινύλια που είναι σε μέγεθος CD τα οποία χωράνε δύο λεπτά στην κάθε πλευρά, 7ιντσα που χωράνε 5 λεπτά την πλευρά, 10ιντσα που χωράνε μέχρι 10 λεπτά την πλευρά και τα 12ιντσα, τα μεγάλα, που χωράνε μέχρι 15 λεπτά την πλευρά. Η τιμή εξαρτάται από το φορμάτ και το βάρος του υλικού και ξεκινάει από 5 ευρώ για το μικρό, μέχρι και 35 ευρώ για το βαρύ μεγάλο.

Στα μικρά τι χωράει να κόψεις; Στα δύο λεπτά την πλευρά;
Από μία συναυλία μόνο τα thanks (γέλια). Χωράει μικρά κομμάτια ή μηνύματα. Προχθές έκανα μια ηχογράφηση κι έγραψα προσωπικό μήνυμα κατευθείαν από το μικρόφωνο στο βινύλιο, πιο αναλογικό δεν γίνεται! Αυτός είναι ο παλιός χρόνος ηχογράφησης, έτσι γράφανε πολύ παλιά.

Ποιοι κόβουν βινύλια ακόμα; Τι παραγγελίες έχεις;
Προς το παρόν μόνο από φίλους και κόβω και τα δικά μου πράγματα. Η τιμή είναι ακριβή και δεν είναι εμπορεύσιμη.

Δεν νομίζω ότι σε ξέρουν κιόλας όλοι αυτοί που θέλουν να κόψουν μερικά αντίτυπα, έστω και μόνο για τον εαυτό τους.
Δεν με ξέρουν επειδή εγώ δεν ήθελα, χρειαζόταν χρόνος να μάθω να δουλεύω καλά το μηχάνημα και να μην δίνω τυχαία πράγματα. Κι η αλήθεια είναι ότι στην αρχή ζορίστηκα, γιατί δεν ήταν εύκολο. Χρειάζεται να ελέγχεις θερμοκρασίες, να κάνεις πολλές ρυθμίσεις, διάφορα. Κι έχω φτάσει στο επίπεδο που πρέπει.

Εξώφυλλα φτιάχνεις;
Όχι, δίνω μόνο το βινύλιο σε άσπρο φάκελο. Αργότερα θα ήθελα να ασχοληθώ και με τα εξώφυλλα, αλλά χρειάζεται και εξοπλισμό και γνώσεις και προς το παρόν δεν έχω χρόνο.

Αν σου παραγγείλει κάποιος ένα βινύλιο, σε πόσες μέρες θα το παραλάβει;
Εξαρτάται από τις δουλειές μου, επειδή δεν ζω από αυτό. Συνήθως το έχει σε μία εβδομάδα.

Πώς ακριβώς λειτουργεί το μηχάνημα που κόβει το δίσκο;
Είναι το αντίστροφο της βελόνας που διαβάζει, η οποία έχει μαγνήτες και όταν μπαίνει στο αυλάκι, από την κίνηση που κάνει, δημιουργεί ένα ρεύμα και στη συνέχεια αυτό ενισχύεται και βγαίνει στο ηχείο. Εδώ αυτό ενισχύεται πολύ και βγαίνει στη βελόνα που κόβει (είναι στην ουσία διαμάντι που κόβει σαν ξυράφι) και έτσι όπως γυρίζει το πικάπ και ακουμπάει στο δίσκο, αφαιρεί υλικό και δημιουργεί το αυλάκι. Και το groove είναι ένα, από την αρχή μέχρι το τέλος και πρέπει να μην διακοπεί, αλλιώς έχεις πρόβλημα. Η θερμοκρασία του βινυλίου πρέπει να φτάσει στους 40 βαθμούς περίπου για να αρχίσεις να κόβεις.

Και τα φτιάχνεις ένα ένα.
Ναι. Είναι όλα στο χέρι, για αυτό αυξάνεται και το κόστος. Μόνο το ακόνισμα της βελόνας στοιχίζει γύρω στα 150 με 200 ευρώ.

Από πού πήρες το μηχάνημα;
Από τη Στουτγάρδη. Έμαθα για δυο αδέρφια που είχαν βρει τον τρόπο να κόβουν βινύλια άριστης ποιότητας και αν κατάφερνες να τους πείσεις, σου κατασκεύαζαν το μηχάνημα. Είχε δοκιμάσει μάλιστα η Vestax να τους αγοράσει την πατέντα, αλλά δεν δέχτηκαν. Ξεκίνησαν να επισκευάζουν Juke Box και μετά προχώρησαν στην κατασκευή του μηχανήματος κοπής. Ο ένας είναι τα χέρια, που κάνει τις κατασκευές και ο άλλος το μυαλό που το σχεδίασε.

Για περισσότερες πληροφορίες και παραγγελίες:

jmelikmusic@hotmail.com




http://www.ough.gr