«A Buyer's Guide»: Yes ... Στο prog rock λέμε Yes!

Από τον Πάνο Παπάζογλου

Το να αναλύσεις, να περιγράψεις, να αναδείξεις την επιδραστικότητα και την σημασία ενός συγκροτήματος σαν τους Yes στα σύγχρονα μουσικά δρώμενα, είναι μια προσπάθεια που ενδέχεται να δυσκολέψει στην κατανομή μιας, ας πούμε, λίστας δίσκων προς πρόταση σε κάθε ενδιαφερόμενο που έχει την όρεξη να καταπιαστεί με ένα τόσο διαχρονικό και πολυποίκιλο έργο. Γιατί μπορεί, ναι μεν οι Yes να βρίσκονται εκεί ψηλά χάρη στην πρότερη δισκογραφική τους εποποιΐα (των '70s κυρίως) και να θεωρούνται εκ των αρχετυπικών συγκροτημάτων που προώθησαν τον progressive rock χώρο, αλλά υπάρχει και η άλλη πλευρά τους, εκείνη που έδειξε να συμπορεύεται με τα '80s και το εμπορικό pop της εποχής.



Ένα συγκρότημα, του οποίου τα έργα και ημέρες θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση για ένα μυθιστόρημα και ενδεχομένως ταινία, παρόλα αυτά έφτασε να θεωρείται θρυλικό, να πελαγοδρομεί εν μέσω αναγνώρισης, να αλλάζει μέλη σαν τα time signatures του "Sound Chaser" και να επιστρέφει δριμύτερο στην δισκογραφία και τις περιοδείες, μέχρι πάλι να περιοριστεί σε ρόλο ανεπίσημου «tribute» στις κλασικές στιγμές της δισκογραφίας του. Στον συγκεκριμένο οδηγό δισκογραφίας, η επιλογή προφανώς και στάθηκε μεταξύ των κλασικών τους πεπραγμένων, και φυσικά με τον Jon Anderson πίσω από το μικρόφωνο.



Παρ' όλα αυτά, αφορμή για την ανάδειξη των κυριότερων στιγμών της δισκογραφίας των Yes αποτέλεσε η πρόσφατη κυκλοφορία του "Heaven & Earth" και η επιμονή των Squire / White / Howe να συνεχίζουν τον θρύλο των Yes χωρίς τον Jon Anderson μετατρέποντας το συγκρότημα σε μια tribute εκδοχή του εαυτού τους. Αλλά και από την άλλη, η συμπλήρωση 40 χρόνων από την κυκλοφορία του ασύλληπτου "Relayer".

Οι Yes πάντως, της σχεδόν αδιάλειπτης δισκογραφικής παρουσίας για περίπου 45 χρόνια, εκτός των δίσκων-σταθμών της μουσικής του 20ού αιώνα, κυκλοφόρησαν και μερικούς ακόμα αξιόλογους δίσκους, όπως το "Drama", το "The Ladder", ακόμα και το "Tormato". Όπως επίσης και η εμπορική επιτυχία του "90125", που τους σύστησε σε ένα άλλο κοινό και τους απομάκρυνε από τις ρίζες τους. Η ποιότητα βρισκόταν πάντα εκεί, αλλά η ουσία των Yes και η βάση της υστεροφημίας τους θα αναζητείται πάντα στην περίοδο που καλύπτει τις κλασικές κυκλοφορίες τους.



Μια βουτιά στην δισκογραφία τους ξεκινά με την περιπλάνηση στα παραμυθένια και μαγευτικά εξώφυλλα του Roger Dean, το ισοδύναμο της οπτικής πλευράς του progressive rock, και συνεχίζει με τις στιχουργικές εμπνεύσεις του Anderson, τις μπασογραμμές του Squire και τις διαφοροποιήσεις στον ήχο τους κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του '80 και του '90. Στο prog rock λέμε YES!

Buy Or Die
	Close To The Edge Atlantic (1972) ...ή αλλιώς, θα μπορούσε να περιγραφεί ως ένα από τα κορυφαία, πιο διάσημα και αρχετυπικά άλμπουμ του progressive rock. Το τελευταίο άλμπουμ με την «κλασική» σύνθεση των Yes έμελλε να αποτελέσει την πιο σοβαρή ανταπάντηση στην προοδευτική κυριαρχία των ασύλληπτων King Crimson, στους οποίους συνέχισε ο ντράμερ Bill Bruford μετά το "Close To The Edge". Η συνθετική μαγεία και συνοχή των Howe / Squire / Wakeman / Bruford συναντά την ιδιαίτερη ερμηνευτική δύναμη του Jon Anderson και η λυρικότητά του παρασύρει μέσα από τις εξωπραγματικές μελωδίες σε ένα ταξίδι σε μέρη της φαντασίας, όπως αυτά περιγράφονται από τις καλλιτεχνικές ανησυχίες του Roger Dean στα εξώφυλλα των Yes. Το "Close To The Edge" προκαλεί δέος και αναδύει μεγαλείο πνεύματος.
	Relayer Atlantic (1974) Μετά από ένα σχεδόν διχαστικό άλμπουμ σαν το "Tales From Topographic Oceans" και την αποχώρηση του Rick Wakeman, οι Yes βρέθηκαν σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι και κατάφεραν, όχι μόνο να ανταπεξέλθουν και να ξεπεράσουν την «κρίση» ταυτότητας, αλλά και να δημιουργήσουν ένα άλμπουμ - ογκόλιθο, χαρακτηριστικό της μεγαλοφυΐας τους. Με τον Ελβετό Patrick Moraz στα πλήκτρα πλέον, το "Relayer" αποτέλεσε την επιτομή του προοδευτικού rock της δεκαετίας του '70 και επανέφερε τους Yes στην κορυφή. Με μόλις τρείς συνθέσεις, η επική διάθεση του κυριολεκτικά αξεπέραστου "Gates Of Delirium" παρασύρει τα πάντα και χαρακτηρίζει ολόκληρη την βρετανική prog σκηνή. Άλμπουμ-μνημείο, απαραίτητο σε κάθε συλλογή.
Must Have
	Fragile Atlantic (1971) Με τον Steve Howe πλέον να έχει ενταχθεί πλήρως στην μηχανή των Yes, η προσθήκη του Rick Wakeman με την κλασική παιδεία, οι υπόλοιποι παρασυρόμενοι από την ορμή της εποχής και των νέων μελών ένιωσαν τα ερεθίσματα του πρότερου πειραματισμού να αποδίδουν, και στο "The Fragile" επί της ουσίας ξεκίνησε η προοδευτική ταυτότητα του γκρουπ να αποδίδει. Με κομμάτια σαν το "Heart Of Sunrise" και το "South Side Of The Sky" οι Yes προχωρούν με μαθηματική ακρίβεια σε αυτά που ακολούθησαν, με την πολυπλοκότητα και την πρωτοφανή μαεστρία της κάθε λεπτομέρειας να δένει τέλεια και να προσφέρει την ποιότητα του κλασικού από την πρώτη ακρόαση. Επίσης είναι το άλμπουμ που περιέχει και το "Roundabout".
	Going For The One Atlantic (1977) Μετά από ένα μοναδικό αριστούργημα σαν το "Relayer", οι Yes βρέθηκαν ξανά χωρίς πληκτρά και η επιστροφή του Rick Wakeman ήταν ειλημμένη για να τους μετατρέψει προς τα τέλη της δεκαετίας σε ένα μεγάλο εμπορικό όνομα, με περιοδείες που έγιναν sold out και νέους οπαδούς να συρρέουν για να δουν τους θρύλους της προοδευτικής μουσικής εν τη δημιουργία τους. Φυσικά, αυτό συνέβη και με την κυκλοφορία του "Going For The One", το οποίο έκανε μια μικρή στροφή σε σχέση με τις επικές διαστάσεις που οι ίδιοι προσέδωσαν στο πρόσφατο παρελθόν τους και με κομμάτια μικρότερης διάρκειας ήταν ευκολότερο να εισέλθουν σε μια εποχή που σήκωνε αλλαγές στον μουσικό χάρτη. Το "Awaken" παρ' όλα αυτά, ένα αριστουργηματικό έπος, χαρακτηρίζει τον ίσως τελευταίο πολύ μεγάλο δίσκο των Yes και αποτελεί ένα διαχρονικό παράδειγμα της παρακαταθήκης τους.
Other Essentials
	Time And A Word Atlantic (1970) Δεύτερο άλμπουμ για τους Yes και ήδη η τάση για πειραματισμό και έντονη αίσθηση διαφορετικότητας από την ψυχεδελική pop της εποχής, οδηγεί κυρίως τον Jon Anderson στην συνδρομή ορχήστρας για το μεγαλύτερο μέρος του "Time And A Word" και η πορεία προς την πρόοδο ξεκινά. Αν και οι Yes συμπεριλαμβάνουν τελικά στο άλμπουμ δύο διασκευές, η συνειδητοποίηση της ικανότητάς τους να δημιουργήσουν σε περίεργα μοτίβα και χρόνους, τους μετατρέπει από σε ένα συγκρότημα με πολύ δυνατές βάσεις για αυτά που ακολούθησαν μετά από λίγο. Και οι βάσεις αυτές τέθηκαν με κομμάτια σαν το "Astral Traveller" και το ομώνυμο, "Time And A Word".
	The Yes Album Atlantic (1971) Με το τρίτο τους άλμπουμ οι Yes απέκτησαν την προσωπική τους ταυτότητα και με την έλευση του Steve Howe, το συγκρότημα θα άλλαζε σελίδα οριστικά. Έχοντας ήδη δείξει σημάδια διαφοροποίησης από το δεύτερο άλμπουμ τους, στο "Yes Album" καταφέρνουν να αντλήσουν τις τάσεις της εποχής και να πρωταγωνιστήσουν εν ολίγοις στη διάδοση του ιδιώματος του progressive rock. Με τις μελωδικές γραμμές να παραμένουν και τα τριπλά πολλές φορές φωνητικά να μεγαλοποιούν τις ήδη εντυπωσιακές συνθετικές ορμές, ο Steve Howe κυρίως και ο Bill Bruford ξεκινούν να καθιερώνουν τα «Yes πρότυπα» στον ήχο του γκρουπ. Στα "Starship Trooper" και "Yours Is No Disgrace", οι Yes ακούγονται διαχρονικοί, σύγχρονοι και πρωτοπόροι και αυτό οφείλεται και στον Chris Squire και τις εντυπωσιακές μπασογραμμές που κατακλύζουν το άλμπουμ.
	Tales From Topographic Oceans Atlantic (1973) Το πλέον αμφιλεγόμενο άλμπουμ των Βρετανών ακολούθησε τη φυγή του Bill Bruford και την τεράστια επιτυχία του μοναδικού "Close To The Edge". Εν μέσω της «χρυσής περιόδου» των Yes και του prog rock γενικότερα, η κυκλοφορία του "Tales..." έθεσε νέα όρια, ή μάλλον ξεπέρασε οποιαδήποτε όρια και άγγιξε την μεγαλομανία του γκρουπ. Βασισμένο κυρίως στο όραμα των Anderson / Howe, με θεματολογία περί της ινδουιστικής φιλοσοφίας και με τέσσερις συνθέσεις περί των είκοσι λεπτών, το άλμπουμ τελικά έκανε επιτυχία χάρη και στην δημοφιλία των Yes, αλλά δημιούργησε τριβές στο γκρουπ. Ο Rick Wakeman αποχώρησε μετά τις εξαντλητικές εκτελέσεις ενός άλμπουμ, για το οποίο δεν συμμετείχε όσο θα ήθελε στην σύνθεση, ενώ από την άλλη έλαμψε και το άστρο του Alan White στο πρώτο άλμπουμ, το οποίο συμμετείχε ως drummer των Yes. Το "The Revealing Science Of God" θα χωρούσε παρ' όλη την υπερβολή που διέπει ολόκληρο το άλμπουμ, σε οποιοδήποτε συλλογή κομματιών Yes, ενώ το εξώφυλλο του Roger Dean προσδίδει στο πακέτο το μεγαλείο που του αναλογεί. Υποτιμημένο, αλλά δυσπρόσιτο άλμπουμ.
Nerd Alert
	Magnification Eagle (2001) Χρειάστηκαν σχεδόν δυο δεκαετίες, μπόλικες ανακατατάξεις μελών και ορισμένοι μέτριοι, αδιάφοροι προς κακοί δίσκοι, για να επανέλθουν οι Yes δριμύτεροι και να δώσουν το στίγμα τους στη νέα χιλιετία ως ένα γκρουπ που βαδίζει δημιουργικά και με όραμα. Το "Magnification", ιδιαίτερο και ιδιόμορφο, με συμμετοχή ορχήστρας και για πρώτη φορά χωρίς την συμμετοχή πληκτρά στο γκρουπ, παρά μόνο τους Anderson / Howe / Squire / White. Στο "In The Presence Of" η μαγεία της εκτελεστικής δεινότητας που τους έκανε ξεχωριστούς, αποτελεί ένα στοιχείο που αναπόφευκτα εντυπωσιάζει και τους επανασυστήνει σε μια νέα γενιά που ανακαλύπτει το Progressive Rock και τη διαχρονικότητά του. Ο Anderson, αειθαλής ερμηνευτής, συμπορεύεται μαεστρικά με τις ορχηστρικές πινελιές και η ανέκαθεν αισιόδοξη πλευρά της στιχουργικής του πλευράς, αγκαλιάζει τις μελωδίες που αναδύονται διαρκώς. Φιλόδοξος δίσκος, αλλά με τα γνώριμα χαρακτηριστικά γνωρίσματα και με κομμάτια που συμπλέουν με τις συνθετικές τους αρετές.
Only On Discount
	Big Generator Atco (1987) Στην συγκεκριμένη κατηγορία, οι Yes θα μπορούσαν να έχουν δύο και τρία υποψήφια άλμπουμ, με το πρόσφατο "Heaven & Earth" να είναι η προφανής επιλογή, ή ακόμα και εκείνο το "Union" με την συλλογική προσπάθεια κάθε μέλους των Yes μέχρι τότε. Παρόλα αυτά, το "Big Generator", μακριά από κάθε τι που θυμίζει τα περασμένα μεγαλεία του συγκεκριμένου γκρουπ, ακολούθησε την επιτυχημένη εμπορική συνταγή του προηγηθέντος "90125", αλλά αυτό που κατάφερε ήταν να δημιουργήσει περισσότερες προστριβές μέσα στο ίδιο το γκρουπ. Με μια έντονη '80s pop χροιά και ακόμα πιο έντονη εμπορική κατεύθυνση, η δημιουργία του "Big Generator" διήρκησε περίπου μια τετραετία, με τον Anderson να μην συμμετέχει ενεργά καθώς διαφωνούσε με την πορεία που έπαιρναν οι Yes, με βάση και τις εμπνεύσεις του κιθαρίστα Trevor Rabin. Ένα άλμπουμ, με το οποίο ένα μεγάλο '70s γκρουπ προσπάθησε να συμβιβαστεί με τις επιταγές της μόδας των '80s, με αποτέλεσμα να ακούγεται γραφικό και παράταιρο μέσα σε μια τέτοια δισκογραφία.
Live
	Yessongs Atlantic (1973) Η πρώτη ζωντανή ηχογράφηση των Yes, καλύπτει τη χρονική περίοδο μέχρι το μνημειώδες "Close To The Edge" και αποτελεί ένα μοναδικό πειστήριο της καλλιτεχνικής τους αποθέωσης εκείνης της περιόδου. Ηχογραφημένο το 1972, περιέχει κομμάτια και από την περιοδεία του "Fragile" με τον Bill Bruford στα drums, αλλά εκεί που πραγματικά το γκρουπ λάμπει είναι στην παρουσίαση του καινούριου, τότε, "Close To The Edge". Στην μαγνητοσκοπημένη του έκδοση, το "Yessongs" μεταδίδει με ευκολία την καλλιτεχνική ελευθερία και φιλοδοξία των Yes, με εκτελέσεις που δοκιμάζουν τα όρια της εκτελεστικής δεινότητάς τους, αλλά και εντυπωσιάζουν με το δέσιμο ενός γκρουπ που είναι έτοιμο να κατακτήσει τον πλανήτη με ένα φιλόδοξο άλμπουμ. Ένα άλμπουμ, το οποίο αποτελεί από τότε κιόλας ένα ορόσημο της μουσικής παραγωγής του 20ου αιώνα και μια live εκδοχή της εποχής κυκλοφορίας τους που αποκτά την κρισιμότητα ενός μοναδικού ντοκουμέντου την στιγμή της αποθέωσης των Yes.

A Compilation
Θα μπορούσε να αποτελείται από τρία κομμάτια μόνο, ενδεικτικά της πειραματικής-προοδευτικής πορείας των Yes και να αρκεί και με το παραπάνω. Από την άλλη, θα μπορούσε να περιέχει στιγμές από την δισκογραφική τους πορεία διαχρονικά, ώστε να επιδείξει την τάση για αλλαγή και διαφοροποίηση από εποχή σε εποχή. Η αλήθεια είναι ότι ένα best of από κομμάτια των Yes θα ήταν ίσως υλοποιήσιμο ως τετραπλό CD (και αν).

1. Starship Trooper
2. Roundabout
3. South Side Of The Sky
4. Close To The Edge
5. The Reavealing Science Of God
6. The Gates Of Delirium
7. Awaken

http://www.rocking.gr